رابطه بین رعایت بهداشت لنز تماسی و بروز کراتیت میکروبی
لنزهای تماسی یکی از پرکاربردترین ابزارهای اصلاح بینایی هستند، اما استفاده‌ی ناصحیح و عدم رعایت بهداشت در آن‌ها می‌تواند منجر به عفونت‌های خطرناک چشمی شود.یکی از شایع‌ترین و جدی‌ترین عوارض در میان کاربران لنز، کراتیت میکروبی (Microbial Keratitis) است؛ عفونتی که در صورت تأخیر در درمان، ممکن است موجب زخم قرنیه، کاهش دائمی بینایی یا حتی نابینایی شود.مطالعات نشان داده‌اند که رعایت نکردن اصول بهداشتی در تمیز کردن، نگهداری و استفاده از لنز، مهم‌ترین عامل خطر در بروز کراتیت میکروبی است. در این مقاله از مجله الکترونیکی دیالنز، به رابطه مستقیم بین بهداشت لنز و احتمال بروز این عفونت پرداخته می‌شود.
کراتیت میکروبی چیست؟
کراتیت میکروبی نوعی التهاب قرنیه است که بر اثر ورود میکروارگانیسم‌ها (باکتری، قارچ یا آمیب) به بافت قرنیه رخ می‌دهد.
شایع‌ترین عوامل آن عبارت‌اند از:
- Pseudomonas aeruginosa
- Staphylococcus aureus
- Fusarium spp. (قارچ‌ها)
- Acanthamoeba spp. (آمیب آزادزی)
این عوامل معمولاً از طریق تماس لنز آلوده با سطح قرنیه یا نگهداری غیربهداشتی لنز وارد چشم می‌شوند.
نقش بهداشت در پیشگیری از کراتیت میکروبی
رعایت بهداشت شامل چند رفتار کلیدی است که مستقیماً با کاهش خطر کراتیت مرتبط‌اند:
1- شست‌وشوی کامل دست‌ها قبل از لمس لنز
مطالعات نشان می‌دهند که بیش از ۳۰٪ از کاربران لنزها، دست‌های خود را قبل از گذاشتن لنز نمی‌شویند. این رفتار ساده، مهم‌ترین عامل انتقال میکروب به لنز است.
2- استفاده از محلول ضدعفونی‌کننده‌ی مناسب و تازه
محلول‌های چندمنظوره باید هر بار تعویض شوند؛ استفاده مجدد از محلول قبلی محیطی برای رشد باکتری ایجاد میکند.
3- تمیز کردن روزانه جعبه لنز
جعبه نگهدارنده باید روزانه با محلول ضدعفونی شسته و در هوای آزاد خشک شود.
طبق مطالعات Stapleton et al., Eye, 2020، ۶۰٪ از آلودگی‌ها از جعبه‌ی لنز منشاء می‌گیرند.
4- عدم تماس لنز با آب
استفاده از لنز هنگام استحمام، شنا یا حتی شست‌وشو با آب شیر می‌تواند باعث ورود آمیب‌ها (خصوصاً Acanthamoeba) شود.
5- تعویض به‌موقع لنز و محلول
استفاده‌ی بیش از زمان مجاز (مثلاً نگه‌داشتن لنز ماهانه برای ۶ هفته) خطر عفونت را تا ۴ برابر افزایش می‌دهد.
شواهد پژوهشی
مطالعات متعدد در سطح جهانی رابطه‌ی مستقیم بین عادات بهداشتی و بروز کراتیت میکروبی را اثبات کرده‌اند:
- Stapleton et al., 2020 (University of New South Wales):
کاربرانی که اصول بهداشتی (شست‌وشوی دست و ضدعفونی جعبه) را رعایت نکرده‌اند، ۱۰ تا ۱۲ برابر بیشتر در معرض کراتیت باکتریایی قرار گرفتند. - Morgan et al., 2021 (Contact Lens & Anterior Eye):
احتمال بروز عفونت در کاربرانی که لنز خود را بیش از زمان توصیه‌شده استفاده می‌کنند، ۳٫۵ برابر بیشتر از کاربران منظم است. - CDC (2023) Contact Lens Health Report :
حدود ۹۹٪ از کاربران لنز حداقل یک خطای بهداشتی در مراقبت از لنزهای خود دارند، و ۳۰٪ از موارد کراتیت میکروبی مربوط به ترکیب چند رفتار پرخطر (مثل خوابیدن با لنز و شست‌وشوی ناکافی) است.
رفتارهای پرخطر در استفاده از لنز
رفتارهای زیر با افزایش بروز کراتیت میکروبی ارتباط مستقیم دارند:
|
رفتار نادرست |
اثرات احتمالی |
افزایش خطر |
|---|---|---|
|
خوابیدن با لنز |
کاهش اکسیژن قرنیه، رشد باکتری |
6 برابر |
|
استفاده بیش از تاریخ انقضا |
تجمع میکروب و رسوب |
4 برابر |
|
شست‌وشو با آب شیر یا بزاق |
ورود آمیب و قارچ |
7 برابر |
|
استفاده از محلول قدیمی |
کاهش اثر ضدعفونی |
3 برابر |
|
تمیز نکردن جعبه لنز |
آلودگی متقاطع |
9 برابر |
علائم اولیه‌ی کراتیت میکروبی
شناخت علائم اولیه برای پیشگیری از آسیب دائمی حیاتی است:
- درد یا احساس جسم خارجی در چشم
- قرمزی شدید و اشک‌ریزش
- ترشحات چرکی
- تاری دید یا کاهش دید ناگهانی
- حساسیت به نور (فوتوفوبیا)
در صورت بروز هر یک از این علائم، باید فوراً لنز خارج و مراجعه به چشم‌پزشک انجام شود.
راهکارهای پیشگیری مؤثر
همیشه قبل از لمس لنز، دست‌ها را با صابون بدون عطر بشویید.
از تماس لنز با آب خودداری کنید.
جعبه لنز را هر ۳ ماه تعویض کنید.
هرگز از محلول قبلی دوباره استفاده نکنید.
هنگام خواب یا استحمام لنز را خارج کنید.
برای افراد پرخطر، لنزهای یک‌بارمصرف روزانه (Daily Disposable) بهترین گزینه‌اند.
نتیجه‌گیری
کراتیت میکروبی یکی از مهم‌ترین عوارض قابل پیشگیری استفاده از لنز تماسی است.تحقیقات علمی نشان می‌دهند که بیش از ۸۰٪ موارد کراتیت به دلیل عدم رعایت بهداشت مناسب رخ می‌دهد.بنابراین آموزش رفتارهای ساده‌ی مراقبتی — مانند شست‌وشوی دست، ضدعفونی جعبه لنز و پرهیز از خوابیدن با لنز — می‌تواند به شکل چشمگیری از بروز عفونت‌های خطرناک جلوگیری کند.حفظ سلامت قرنیه نه تنها به نوع لنز، بلکه بیش از هر چیز به میزان پایبندی کاربر به اصول بهداشتی وابسته است.
دیالنز
سایت دیالنز بزرگترین و بهترین سایت فروش لنز و محصولات چشمی در ایران است.
همه برندهای باکیفیت و مرغوب لنز و همچنین مایع لنز را می توانید درفروشگاه آنلاین دیالنز پیدا کنید.
لنزهای ارائه شده در سایت دیالنز دارای بهترین کیفیت هستند و مشکلی برای سلامت چشم افراد ایجاد نخواهند کرد، همچنین این لنزها دارای بهترین و مقرون به صرفه ترین قیمت ها نیز هستند.
شما می توانید در خصوص تهیه لنزهای تماسی سوالات خود را با مشاورین ما در میان بگذارید و بهترین مشاوره رایگان را در خصوص خرید لنز طبی و خرید لنز رنگی ، دریافت نمایید .
توسط
نظر خودتو ثبت کن و در قرعه کشی دیالنز شرکت کن