شایع‌ترین تومور داخل چشمی کودکان را بشناسیم

رتینوبلاستوما ) Retinoblastoma(  یا تومور شبکیه نوعی سرطان پیشرونده سریع است که در سلول‌های شبکیه چشم رشد می‌کند. این سرطان از سرطان‌های شایع کودکان زیر ۵ سال است. از هر ۱۵ هزار کودک یک نفر به رتینوبلاستوما مبتلا می‌شود.

در ادامه با تومور چشمی رتینوبلاستوما بیشتر آشنا خواهید شد پس تا انتها با "مجله الکترونیکی دیالنز" همراه باشید.

سرطان

سرطان بیماری است که از تکثیر غیر طبیعی سلول های بدن شروع می شود .  در واقع سلول های بدن  طبق یک برنامه تنظیم شده از بین می رود و سلولهای جدید جایگزین می شود .
گاهی اوقات این روند طبیعی از تنظیم خارج شده و سلولهای فرسوده از بین  نمی روند و تشکیل توده  می دهند که می تواند تبدیل به تومور بدخیم یا سرطان شود . 

تومور رتینوبلاستوما

 تومور رتینوبلاستوما سرطان نادریست که شبکیه چشم را درگیر می کند . اکثرا کودکان ,نوزادان و گاهی جنین  ها قبل از تولد مبتلا  می شوند . عوامل وراثتی و ژنتیکی در بوجود آمدن این نوع تومور تاثیر زیادی دارد . اگر تومور رتینوبلاستوما به موقع تشخیص داده شود نتایج درمانی بسیار خوبی دارد .

چه عواملی موجب ابتلا به رتینوبلاستوما می شود؟

با رشد نوزادان در رحم ، فرایند شکل گیری چشم ها به سرعت  صورت می گیرد. چشم ها سلول هایی به نام رتینوبلاست دارند که به سلول های جدید تقسیم می شوند و شبکیه را پر می کنند. سرانجام ، این سلول ها روند تقسیم را متوقف کرده و به سلول های رشد یافته شبکیه تبدیل می شوند. بعضی اوقات، این روند اشتباه پیش می رود و به جای کامل شدن در سلول های ویژه ای که نور را تشخیص می دهد ، برخی از رتینوبلاست ها همچنان خارح  تقسیم می شوند و خارج  از کنترل رشد می یابند و سرطانی را ایجاد می کنند که به عنوان رتینوبلاستوما شناخته می شود.

علایم و نشانه های رتینوبلاستوما 

- لوکوکوریا ، مردمک سفید :

یکی از  شایع ترین علایم و نشانه های رتینوبلاستوما ، مشاهده رفلکس سفید ( چشم گربه) حین تابیدن نور به چشم است ، که در اصطلاح لکوکوریا گفته می شود.لکوکوریا  در۵۶٪ از مبتلایان به رتینوبلاستوما دیده می شود.

تحقیقات نشان می دهد ۹۴٪ تا۹۶ ٪  از پزشکان اطفال در هر ویزیت ، چشم کودک را از نظر لکوکوریا معاینه می کنند. کار سختی نیست و ابزار زیادی لازم ندارد ، می توانید از پزشک خانواده تان بخواهید این معاینه را برای کودکا ن انجام دهد.

خیلی از مواقع رتینو بلاستوما حین عکاسی در نور کم و تابیدن فلاش تشخیص داده می شود. والدین با اولین عکس و علامت وکوریا ، مشکوک نمی شوند اما وقتی این پدیده در عکسهای متعدد تکرار می شود، نیازمند توجه است.در چنین مواقعی بهترین اقدام ، ویزیت کودک توسط چشم پزشک است.

- استرابیسم (لوچی):

چشم لوچی مورد نظر رتینوبلاستوما یک چشم لوچی ناگهانی و غیر منتظره است. ۲۰٪ از مبتلایان به رتینو بلاستوما علایمشان با چشم لوچی ناگهانی شروع می شود.

قرمزی و التهاب چشم،در70% از مبتلایان به رتینو بلاستوما دیده می شود. این حالت شباهت بسیاربه عفونت وحساسیت چشم دارد.

- ضعف بینایی، تفاوت رنگ عنبیه ها ( بخش رنگی چشم):

 بزرگ شدن مردمک و حرکت عرضی و دایمی جهت  کره چشم ( بین گوش و بینی) از سایر علایم و نشانه های رتینوبلاستوما محسوب می شوند، که ضمن نادر بودن با سایر اختلالات و بیماریها مشترک هستند.

نتایج بدست آمده حاصل از تحقیقا ت ،نشان داده که بطور کلی تشخیص به موقع و در مان سریع  فرد مبتلا را بهبود بخشیده است

درمان رتینوبلاستوما

خوشبختانه طیف وسیعی از درمانها در رتینوبلاستوما انجام پذیر است که بستگی به وسعت تومور و وضعیت بیمار دارد هدف  اول پزشکان حفظ جان بیمار است، سپس حفظ چشم ودر نهایت حفظ بینایی بیماران است.

ما هرچه فرصت بیشتری داشته باشیم تا کودک را با اشیاء، رنگها و مکانهای بیشتری آشنا کنیم، خدا نکرده اگر وی در آینده چشمانش را از دست بدهد، از هوش تصویری بیشتری برخوردار خواهد بود.

برای کودک مبتلا به رتینوبلاستوما تازمانی که بینایی دارد،  وقت بگذارید. وی را  با اشیاء، طبیعت، رنگها، آدمها و هرآنچه که دیدنی است آشناکنید.

پنج درمان استاندارد برای رتینوبلاستوما وجود دارد:

جراحی (Enucleation):

در همه موارد رتینوبلاستوما، جراحی ضروری نیست، خصوصاً اگر تومور کوچک باشد. اما در تومورهای بزرگ شبکیه که امید به بازگشت بینایی وجود ندارد  و در نوع یک طرفه، جراحی گریز ناپذیر است جراحی شامل تخلیه کامل چشم حاوی تومور است.

کرایو تراپی:

از سرما و فریز کردن جهت تخریب سلولهای سرطانی  استفاده میشود.

 لیزر درمانی یا فتوکواگولسیون:

در این نوع درمان از لیزر جهت نابودی سلولهای سرطانی استفاده میشود. نور لیزر به تومور وعروق اطرافش  تابانیده میشود.

 رادیاسیون خارجی (EBRT)

ترمو تراپی (حرارت درمانی(

شیمی درمانی:

تزریق ماده شیمی درمانی بدرون شریان افتالمیک شبکه عروقی خونرسان به شبکیه ( IAC) جهت جلوگیری از عوارض سیستمی دارو و حفظ کره چشم انجام میشود وشیمی درمانی سیستمی (تزریق دارو بدرون عروق وریدی) انجام میشود.

1.  استفاده از پلاک های ایزوتوپ رادیو اکتیو

ممکن است دو یا چند درمان بر اساس نوع تومور اندازه (یک طرفه یا دوطرفه) همزمان استفاده شود.

شیمی درمانی به سه روش انجام می پذیرد :

– شیمی درمانی سیستمیک: تزریق داروی شیمی درمانی از طریق رگ

– شیمی درمانی subtehon : تزریق داروی شیمی درمانی از طریق غشای پوشاننده عصب و عضله به پشت کره چشم 

– شیمی درمانی شریان افتالمیک: تزریق داروی شیمی درمانی از طریق آنژیوگرافی بداخل شریان افتالمیک

مراقبت های بعد جراحی چشم

☼ زمان مراجعه بعدی به جراح را قبل از ترخیص جویا شوید.

☼ از مالیدن و فشار دادن چشم جراحی شده خودداری کنید.

☼ برای کودک ، عینک آفتابی و پلی کربنات تهیه نمایید.

☼ پس از جراحی سر کودک باید ۳۰ درجه بالاتر از قلب و بدن باشد تا فشار کمتری به ناحیه جراحی وارد شود.

☼ بلند کردن وسایل سنگین تر از ۲/۵ کیلوگرم تا یکماه ممنوع است.

☼ بعد از عمل در صورت تهوع و استفراغ ، به کادر درمان اطلاع دهید. چون ” عق زدن ” خطر خونریزی ناحیه جراحی را افزایش می دهد.

☼ در صورت درد ، استفاده از مسکن های تزریقی و خوراکی با تجویز پزشک معالج مجاز است.

☼ هر گونه ترشح زرد ، خونابه ای و بد بو از محل جراحی رابه اطلاع پزشک معالج برسانید.

☼ زمانبندی استعمال قطره ها و پمادهای تجویز شده را فرا بگیرید.

☼ در صورت مصرف قطره یا پمادی که موجب علایم حساسیت (سرفه ، کهیر ، خارش) می شود ، به اطلاع پزشک برسانید.

☼ زخم محل جراحی روزانه پانسمان می شود ، به عنوان همراه بیمار می توانید نحوه صحیح پانسمان را توسط کادر پرستاری فرا بگیرید و در زمان ترخیص خودتان انجام دهید.

☼ تا زمانیکه پزشک جراح اجازه نداده است از برداشتن پد چشمی خودداری کنید.

پروتزگذاری بعدازجراحی رتینوبلاستوما

سه تا چهار هفته بعد از جراحی امکان پروتز گذاری وجود دارد.

برای درمان تعلل نکنید

اگر تومورهای رتینوبلاستوما  به طور درمان نشده باقی بمانند، رشد می کنند و بخش بزرگی از کره چشم را پر می کنند. سلول ها می توانند از تومور اصلی شبکیه جدا شوند و از طریق زجاجیه به قسمتهای دیگر چشم بروند و تومورهای بیشتری را تشکیل دهند. تومورها می توانند مسیری را که گردش مایعات به طور عادی در داخل چشم ایحاد میکند، مسدود کنند و باعث افزایش فشار داخلی چشم شوند. این امر می تواند باعث گلوکوم شود که منجر به درد و از بین رفتن بینایی در چشم آسیب دیده،  می شود. بسیاری از  موارد ابتلا به رتینوبلاستوما قبل از اینکه احتمال گسترش در خارج از چشم وجود داشته باشد، تشخیص داده می شوند و تحت درمان قرار می گیرند. اما سلول های رتینوبلاستوما گاهی اوقات می توانند در سایر قسمت های بدن گسترش یافته و سرطان گسترش یابد.

معاینات منظم چشمی می تواند در پیشگیری از این بیماری نادر مثمرثمر باشد.

یکی از عواملی که نشان داده شده باعث درمان و پیش آگهی بهتر این کودکان می‌شود، تشخیص زودهنگام بیماری است که پدر و مادر نقش به سزایی در تشخیص آن دارند. خوشبختانه در حال حاضر تمامی درمان‌های مدرن این بیماری در ایران وجود دارد و با درمان مناسب بیش از نود درصد این کودکان درمان می‌شوند و از مرگ و میر این کودکان جلوگیری می‌شود که از لحاظ آماری با کشورهای پیشرفته دنیا در این زمینه برابری دارد.

چکیده

رتینو بلاستوما یک نوع بدخیمی رتین در دوران کودکی است. بروز سالیانه آن، یک در 14000 تولد زنده است که 300-250 مورد جدید در هر سال در ایالات متحده آمریکا گزارش میشود. شکل ارثی بیماری(اتوزومال غالب) دو طرفه و چند کانونی و شکل غیر ارثی به صورت یک طرفه و یک کانونی است. شایعترین تظاهرات بیماری لکو کوریا و استرابیسم می باشد. تصویر رادیولوژیک تومور به صورت توده سفید با عروق وسیع است. هدف از درمان که شامل شیمی درمانی، لیزر، تخلیه چشم و رادیوتراپی میباشد، جلوگیری از پیشرفت تومورو تشکیل ضایعات جدید و افزایش بقای چشم و طول عمر بیماران است. پیگیری شامل معاینات کامل چشم و معاینات عمومی جهت رد بدخیمیهای وابسته خصوصاً در بیماران تحت رادیاسیون میباشد.

هدف دیالنز از ارائه این مقاله افزایش سطح آگاهی شما در مورد "تومور رتینو بلاستوما" می باشد.

دیالنز بزرگترین مرجع فروش لنزهای طبی و رنگی و محصولات جانبی لنز می باشد و جهت اطلاع از قیمت انواع لنزها و خرید لنز طبی و خرید لنز رنگی ،می توانید به بخش مربوطه در وبسایت دیالنز مراجعه نمایید و سوالات خود را با مشاورین ما در میان بگذارید .