گشادی مردمک چشم ناشی از چه عواملی است؟

اگر در آینه به چشم‌هایتان نگاه کنید، متوجه تنگ و گشاد شدن مردمک چشم‌هایتان می‌شوید. گشادی مردمک چشم واکنشی طبیعی به کم یا زیادشدن نور است، اما ممکن است عوامل دیگری هم در آن نقش داشته باشد که در این مقاله از مجله الکترونیکی دیالنز درباره‌شان توضیح می‌دهیم. با ما همراه باشید.

بزرگ شدن مردمک چشم چیست؟

بخش کوچک و گرد موجود در وسط عنبیه چشم، مردمک (Pupit) نام دارد. نور از طریق این سوراخ به داخل چشم راه یافته و تصویر آن روی شبکیه ایجاد می‌شود. رنگ سیاه مردمک به جذب نور عبوری از آن توسط سلول‌های گیرنده شبکیه نسبت داده می‌شود. تغییر اندازه مردمک نیز به شدت نور بستگی دارد. ماهیچه‌های موجود در عنبیه تغییر اندازه مردمک را برعهده دارند. در صورت کم بودن شدت نور، قطر مردمک افزایش می‌یابد. هدف از این کار جذب مقدار بیشتری نور برای ایجاد تصاویر بهتر است. در صورت بالا بودن شدت نور، قطر مردمک کمتر می‌شود. گاهی اوقات اندازه مردمک چشم بی ارتباط با شدت نور افزایش یافته و در همان شکل باقی می‌ماند. این پدیده گشادی یا اتساع مردمک (میدریاز) نام دارد. عوامل مختلفی در بروز این عارضه نقش دارند. متداول‌ترین علت‌های بزرگ شدن مردمک چشم عبارتند از:

۱. گشاد شدن مردمک چشم در اثر مصرف مواد مخدر یا دارو

ممکن است مردمک به‌علت مصرف بعضی داروها و مواد مخدر گشاد شود. معمولا زمانی که اثر دارو کاهش پیدا می‌کند، مردمک هم به اندازه قبل برمی‌گردد. مردمک چشم این افراد به‌طور طبیعی به محرک‌های نوری پاسخ نمی‌دهند و زمانی که در معرض مقدار نور زیاد قرار می‌گیرند منقبض نمی‌شوند. البته تشخیص اثر دارو با گشادی مردمک چشم فقط به عهده پزشک است.

داروهای مرتبط با گشادی مردمک

آتروپین برای درمان آریتمی قلبی، مشکلات معده و انواع مسمومیت

انواع آنتی‌هیستامین مثل دیفن‌هیدرامین

ضداحتقان‌ها مثل سودوافدرین

داروی بیماری‌های حرکتی و ضداستفراغ مانند دیفن‌هیدرینات

داروهای پارکینسون مانند آمانتادین

داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای مانند آمی‌تریپتیلین

سم بوتولینوم (بوتاکس)

داروهای ضدصرع مانند فنوباربیتال

مواد مخدری مثل آمفتامین‌ها، کوکائین و اکستازی

2- گشاد شدن مردمک چشم در اثر ضربه به سر

آسیب به چشم یا مغز هم می‌تواند موجب گشاد شدن مردمک چشم شود. ممکن است تروما به عضله اسفنگتر عنبیه (مسئول تنگ‌کردن مردمک) یا یکی از مسیرهای مغزی کنترل آن آسیب بزند. همچنین می‌تواند موجب خونریزی درون جمجمه شود که نتیجه آن گشادی مردمک چشم است. همچنین جراحت‌های چشمی می‌تواند نتیجه جراحی داخل چشم مثل برداشتن آب مروارید و پیوند قرنیه یا جراحی شبکیه باشد.

3- گشاد شدن مردمک چشم در اثرافزایش هورمون اکسی ‌توسین

هورمون اکسی ‌توسین توسط هیپوتالاموس و در شرایط خاص تولید می‌شود؛ به‌عنوان مثال می‌توان به روابط جنسی، ورزش، کارهای خلاقانه، مصرف بعضی مواد غذایی، وابستگی عاطفی، خندیدن، گریه کردن و … اشاره کرد. یکی از علت‌های بزرگ شدن مردمک چشم می‌تواند افزایش هورمون اکسی‌توسین در بدن قلمداد شود.

4- گشاد شدن مردمک چشم هنگام معاینه چشم

طی معاینه جامع چشم، اپتومتریست یا چشم‌پزشک قطره‌ای داخل چشم می‌ریزد که موجب گشاد شدن مردمک چشم می‌شود. حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه زمان می‌برد تا قطره اثر کند و به دکتر امکان می‌دهد واکنش‌های خاص مردمک و مواردی مثل مشکلات عصبی و ساختار داخلی چشم از جمله شبکیه، زجاجیه، عصب بینایی، رگ‌های خونی (کوروئید) و ماکولا را بررسی کند.

حدود چند ساعت زمان می‌برد تا اثر داروهای گشادکننده مردمک کاهش یابد، بنابراین بهتر است بیمار همراه داشته باشد.

5- گشاد شدن مردمک چشم در اثر آسیب دیدگی چشم

چشم‌ها به اشکال مختلف دچار آسیب‌دیدگی می‌شوند؛ به‌عنوان‌مثال می‌توان به وارد شدن ضربه، سوختگی به دلیل آتش یا مواد شیمیایی و ورود شی خارجی داخل چشم اشاره کرد. گاهی میزان آسیب‌دیدگی به حدی است که ماهیچه‌های مسئول تنگ و گشاد کردن مردمک دچار اختلال می‌شوند. درنتیجه امکان گشادی یا اتساع مردمک وجود دارد. برحسب شدت آسیب، این عارضه به‌صورت موقت یا دائم بروز پیدا می‌کند.

6- مصرف داروهای متسع کننده مردمک

مصرف داروهای متسع کننده یکی دیگر از علت‌های بزرگ شدن مردمک چشم است. همان‌طور که از نام این داروها برمی آید برای افزایش قطر مردمک مورد استفاده قرار می‌گیرند. چشم پزشکان در بعضی شرایط برای معاینه چشم به این قطره‌ها نیاز دارند. معاینه چشم در افراد مبتلا به دیابت یا فشار خون از جمله این موارد به شمار می‌روند. البته اثر این قطره‌ها موقتی است و نهایتاً تا ۲۴ ساعت باقی می‌ماند.

سؤالات رایج درباره گشادی مردمک چشم

چه مدتی طول می‌کشد که بعد از مصرف دارو مردمک چشم به حالت طبیعی برگردد؟

این موضوع معمولا با کاهش اثر دارو اتفاق می‌افتد و نمی‌توان زمان خاصی برای آن در نظر گرفت. داروهای مختلف اثرات مختلفی دارند و مدت گشادی چشم پیش‌بینی‌پذیر نیست.

درمان گشادی مردمک چشم چیست؟

اگر این مسئله با مصرف دارو رخ می‌دهد، در صورت امکان آن دارو را مصرف نکنید یا با مشورت پزشک از داروی جایگزین استفاده کنید.

معمولا مردمک‌های گشادشده بیش از حد معمول به نور حساس هستند، پس از محیط‌های پرنور دوری کنید.

موقع بیرون‌رفتن از عینک آفتابی یا لنزهای محافظتی استفاده کنید.

گاهی لازم است با جراحی آسیب را برطرف کنید.

گشادی مردمک می‌تواند بر دید شما اثر بگذارد، پس برای رانندگی و انجام کارهای پرخطر با پزشک مشورت کنید.

۴. اندازه مردمک چشم سالم چقدر است؟

۲ تا ۴ میلی‌متر در نور شدید و ۴ تا ۸ میلی‌متر در نور کم است.

۵. آیا ممکن است یک مردمک بزرگ‌تر از مردمک دیگر باشد؟

بله. این حالت آنیزوکوریا نامیده می‌شود و بیماری شایعی است که هر دو مردمک به‌طور طبیعی به نور واکنش می‌دهند، اما یکی از مردمک‌ها بیشتر از نیم میلی‌متر بزرگ‌تر از دیگری است. تقریبا ۲۰درصد افراد آنیزوکوریا دارند.

مراجعه به پزشک

بزرگ شدن مردمک چشم نوعی عارضه متداول است که تحت تأثیر عوامل مختلفی بروز پیدا می‌کند. برحسب علت‌های بزرگ شدن مردمک چشم، این عارضه خطرناک یا بدون خطر ارزیابی می‌شود. به‌هرحال در صورت مشاهده هر گونه وضعیت غیرطبیعی در اندازه مردمک باید مراجعه به چشم پزشک در دستور کار قرار گیرد. زیرا در شرایط گشاد شدن مردمک حساسیت چشم به نور افزایش یافته و فرد دچار مشکل می‌شود. پزشک با معاینه چشم دلیل بروز این اختلال را تشخیص داده و نیاز یا عدم نیاز به درمان را مشخص می‌کند.

دیالنز

سایت دیالنز بزرگترین و بهترین سایت فروش لنز و محصولات چشمی در ایران است.

همه برندهای باکیفیت و مرغوب لنز و همچنین مایع لنز را می توانید درفروشگاه آنلاین دیالنز پیدا کنید.

لنزهای ارائه شده در سایت دیالنز دارای بهترین کیفیت هستند و مشکلی برای سلامت چشم افراد ایجاد نخواهند کرد، همچنین این لنزها دارای بهترین و مقرون به صرفه ترین قیمت ها نیز می باشند.

تمامی لنزهای رنگی، طبی رنگی و طبی در فروشگاه دیالنز از مجوزهای جهانی و بهداشتی برخوردار هستند .

هدف ما تنها فروش لنز نمی باشد. توجه به کیفیت و راحتی مشتریان مهم ترین و اصلی ترین رسالت مجموعه ما می باشد.به همین دلیل تنها برندهای معتبر و مورد تایید دنیا در این فروشگاه موجود می باشد و از فروش برندهای متفرقه که تنها جنبه اقتصادی دارند اجتناب نموده ایم.

برای خرید مطمئن تر و اطلاع از نمره و سایز چشم خود می توانید از راه های ارتباطی مندرج در سایت با اپتومتریست و مشاوران ما تماس برقرار نمایید.

برای دیدن تمام لنز رنگی  و لنز طبی رنگی می توانید با لمس کردن لینک ، رنگ مورد نظر خود را انتخاب نمایید و آن را سفارش دهید.

همچنین افرادی که دارای چشم های ضعیف و نمره دار هستند می توانند با ارسال نسخه و یا انتخاب نمره چشم خود در بخش خرید لنز،  سفارش خود را نهایی نمایند.